مزایا ، ویژگی ها و مقاومت ترموود در مقایسه با چوب معمولی
یکی از مزایای چوب ترمووود نسبت به انواع دیگر متریال های چوبی ، استحکام و مقاومت ترموود در برابر شرایط محیطی و طبیعی است. این مسئله به دلیل عملیات حرارتی است که در روند تولید ترموود بر روی چوب خام انجام میشود. در این مقاله به بررسی تخصصی استحکام و مقاومت ترموود و مقایسه آن با سایر متریال های چوبی میپردازیم. با بست چوب همراه باشید.
آخرین زمان ویرایش :
تاریخچه ترمو وود و عملیات حرارتی چوب
قرن ها است که انسان میداند سوزاندن سطح چوب با آتش ملایم ، باعث افزایش مقاومت آن برای استفاده در فضاهای بیرونی میشود. مورخان به این نتیجه رسیده اند که وایکینگ ها از این روش برای چوب های نرده استفاده میکردند. تاثیر حرارت بر چوب در سال ۱۹۳۰ توسط استام و هانسن در آلمان و در سال ۱۹۴۰ توسط وایت در آمریکا مورد تحقیق و بررسی قرار گرفت. این تحقیقات در دهه ۵۰ میلادی در آلمان توسط وندام ، رانکل و بورو ادامه یافت.
تاریخ تحقیقات تولید ترمووود
نهایتا در سال های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ تحقیقات به صورت جامع منتشر گردید و به تدریج تولید چوب های ترمو آغاز گردید. جامع ترین و فشرده ترین کار تحقیقاتی در زمینه ترمووود توسط موسسه VTT فنلاند انجام شده است. چوب های ترمووود در حال حاضر توسط روش یکسانی که توسط موسسه VTT تدوین و ارائه شده است تولید میشوند. در این روش چوب های خام تا دمای ۱۸۰ درجه حرارت داده میشوند. این حرارت در حالی به چوب داده میشود که توسط بخار آب محافظت میگردد.(مقاومت و خصوصیات ترموود )
دلیل استفاده از بخار آب در تولید ترمووود
بخار آب در این عملیات علاوه بر جلوگیری از سوختن چوب و محافظت از آن، بر تغییرات شیمیایی و بافت چوب نیز موثر است. در نتیجه این عملیات چوب های ترمو سازگار با محیط زیست تولید میشوند. این ترمووود ها نسبت به چوب معمولی تیره تر شده ، استحکام فیزیکی بیشتری دارند و در مقابل رطوبت مقاوم تر هستند. همچنین ترمووود ها در مقابل پوسیدگی مقاوم هستند و دوام بیشتری نسبت به چوب معمولی دارند که در مجموع تغییرات فیزیکی ترموود به حداقل میرسد.
تغییرات ساختار و شیمیایی ترمووود نسبت به چوب معمولی
در نتیجه عملیات حرارتی که بر روی چوب انجام میشود، بافت و ساختار آن تغییر کرده و مجددا شکل میگیرد. این تغییرات عمدتا به دلیل تجزیه حرارتی هموسلولز ها اتفاق می افتند. همزمان با وقوع این تغییرات در ساختار چوب ، شیره و مواد داخلی آن بر اثر حرارت خارج میشوند و وزن آن سبک میشود. همچنین تمامی میکروارگانیسم ها و عوامل پوسیدگی از بین میروند. به غیر از موارد یاد شده PH چوب نیز کاهش یافته خواص عایق حرارتی آن افزایش میابد.(مقاومت ترموود)
سختی چوب ترمووود
سختی نهایی چوب های ترمووود پس از تولید توسط استاندارد prEN 1534 سنجیده میشوند. نتایج علمی نشان داده است که با افزایش حرارت در عملیات حرارتی ترمووود، سختی چوب افزایش میابد. البته ذکر این نکته نیز اهمیت دارد که کیفیت چوب اولیه و چگالی آن در سختی نهایی چوب بسیار موثر است. در صورتی که چوب خام دارای کیفیت کافی نباشد ، ترمووود تولید شده نیز مقاومتی نخواهد داشت. به همین دلیل است که برای تولید ترمووود تنها از چوب گیاهان خاصی استفاده میشود.(مقا.مت ترموود)
مقاومت ترمووود در برابر آتش سوزی
در نتیجه آزمایشاتی که بر روی چوب های معمولی و چوب های ترمووود در کشور های فنلاند و آمریکا انجام شده است؛ تا میزان احتراق پذیری و مقاومت در برابر آتش چوب را مشخص کند، به این نتیجه رسیده اند که چوب های ترمووود که تحت فرآوری تیمار حرارتی قرار گرفته اند، نسبت به انواع چوب های غیر از ترمووود بیشتر در برابر حریق مقاومت دارند. ولی نکته مهم تر این است که در زمان حریق دود متصاعد شده از چوب های ترموود نسبت به چوب های دیگر بسیار کمتر است. اما این نکته چرا اهمیت دارد؟
دود عامل اصلی مرگ و میر در آتش سوزی ها است
در تحقیقات گسترده انجام شده در خصوص انواع حریق ها یافته ها حاکی از آن است که در آتش سوزی های بزرگ بیشترین آمار مرگ و میر نتیجه دود ناشی از سوختن می باشد نه خود آتش. یعنی قربانیان این گونه حوادث بیشتر به علت استنشاق دود حاصل از آتش فوت شده اند و طبق تحقیقات سازمان آتش نشانی آمریکا بالای ۷۳ درصد از قربانیان آتش سوزی اصلا در تماس مستقیم با حرارت بالای آتش قرار نگرفته اند و سازمان پزشک قانونی اتحادیه اروپا نیز بعد از کالبد شکافی قربانیان این مساله را تایید نموده است که در مجاری تنفسی آنها دود به میزان زیادی وجود داشته است و همین دود باعث مرگ آنها گشته است نه سوختگی های عمیق ناشی از آتش سوزی.
با توجه به شواهد و تحقیقات صورت گرفته که به آنها اشاره شد:
- کاهش دود ناشی از سوختن در این گونه حوادث کلید گمشده بالا بردن ضریب امنیت افراد خواهد بود.(مقاومت ترموود)
- استفاده کردن از نماهای چوبی و ترمووود و کفپوش تایل ترموود و مبلمان و دکوراسیون ترموود در اینگونه مواقع باعث تولید دود پایین تر نموده و احتمال افزایش ایمنی بالاتر خواهد رفت.
آیا ترموود ضد حریق است؟
در پاسخ به این سوال باید صریحآ اعلام کرد خیر. هیچ گونه چوبی در دنیا وجود ندارد که ضد آتش باشد و آتش نگیرد بلکه باید گفت طبق آزمایشات انجمن بین المللی ترمووود در فنلاند , چوب ترموود تا حدود بیست و پنج درصد از لحاظ زمانی دیر تر به مرحله اشتعال خواهد رسید و همین زمان باعث میشود که تلفات انسانی پایین تر بیاید و زمان ایجاد می شود تا افراد حاضر در محل آنجا را ترک کنند و نیروهای امدادی بتوانند سریع تر جلوی گسترش آتش سوزی را بگیرند و خسارات ناشی از آن را کاهش دهند.
شرکت هایی که در ایران نیز روی این موضوع مانور میدهند که چوبهای ضد حریق دارند فقط از یک حربه تبلیغاتی برای افزایش فروش خود استفاده میکنند و اصلا واقعیت ندارد.
مقاومت ترموود در برابر آفتاب
در سال های اخیر، مطالعات آکادمیک فراوانی در خصوص تاثیر نور آفتاب و اشعه های آن بر روی انواع چوب علی الخصوص چوب های ترمو انجام شده است. نتایج این مطالعات حاکی از آن است که چوب به دلیل ماهیت طبیعی که دارد مانند هر چیز دیگری در طبیعت تحت تاثیر نور آفتاب و اشعه ماورا بنفش دچار تغییراتی خواهد شد. البته این تاثیرات در ترمووود با چوب های معمولی تفاوت هایی دارد.
تاثیر اشعه ماورا بنفش بر روی ترموووود
تاثیر اشعه UV بر روی چوب های ترمووود بسیار کمتر است و در حالتی که چوب های ترمووود رنگ نشده باشند بعد از گذشت ۶ ماه با تغییر رنگ جزئی خود را نشان میدهد. در این حالت رنگ چوب از قهوه ای تیره به خاکستری متمایل میشود و بعد از این مدت دیگر تاثیرات منفی نور آفتاب بر چوب شروع میشود. مسلما این نتیجه این تحقیقات تاثیر خوبی برای تولید کنندگان ترمووود نداشته است.(مقاومت ترموود)
علت استفاده از رنگ ترمووود
بنابراین کمپانی های تولید کننده ترموود با بهره گیری از نتایج این تحقیقات، مطالعات خود را برای رفع این مشکل آغاز نمودند. نتیجه این مطالعات ساخت فرمولاسیون خاصی برای تولید رنگ هایی بود که حاوی پیگمنت های ضد اشعه فرابنفش بودند. با تولید این رنگ ها و استفاده از آنها در ترمووود مشکل عدم مقاومت ترمووود در برابر نور خورشید مرتفع گردیده و دوام آن بسیار زیاد خواهد شد.
مقاومت ترموود در برابر خوردگی و ساییدگی
همانطور که در بخش قبلی اشاره کردیم، رنگ ترموود باعث ایجاد خواص مثبت بسیاری در آنها میشوند. به همین دلیل است که چوب های ترمو به طور استاندارد رنگ میشوند. با استفاده از رنگهای ترمووود ، این چوب ها در برابر نور آفتاب ، خوردگی و ساییدگی مقاوم خواهند شد. همین مقاومت ایجاد شده دلیل محبوبیت ترمووود در بین معماران و طراحان دکوراسیون داخلی میباشد.(مقاومت ترموود)
مشخصات رنگهای ترمو وود
البته رنگ های تولید شده برای ترمووود بسته به تولید کنندگان آن دارای کیفیت و مقاومت های مختلفی هستند. پیشگامان صنعت رنگ ترمووود که محصولات آنها کیفیت بی نظیری دارد شرکت های تیکوریلا فنلاند و تکنوس میباشد. محصولات این شرکت های با توجه به مطالعات بروز تولید شده و مرتبا بر اساس علم روز تغییر میکند.
مقاوت ترموود در برابر آب و رطوبت
همانطور که قبلا توضیح دادیم پروسه تولید ترمووود باعث ایجاد تغییرات فراوانی در خواص و بافت چوب معمولی میشود. رطوبت چوب های ترمووود تا حدود ۵ تا ۶ درصد کاهش پیدا میکنند. این کاهش رطوبت در کنار تغییرات ساختاری چوب در عملیات حرارتی باعث افزایش مقاومت چوب در برابر رطوبت میشود .به نحوی که در شرایط جوی با درصد رطوبت بسیار بالا، میزان رطوبت نسبی چوب های ترمو تا ۴۷ درصد پایین تر از چوب های معمولی است.
میزان رطوبت چوب ترمو
همچنین میزان تغییر و بادکردگی ترمووود در مواجهه با رطوبت بسیار بالا در بیشترین حالت حدود ۶ درصد است. همچنین پس از کاهش رطوبت چوب های ترمووود به سرعت خشک میشوند . به همین دلیل است که ترمووود برای استفاده در مناطق شرجی و مناطقی با بارندگی زیاد مناسب است و دچار مشکل نمیشود.
(مقاومت ترموود)
مقاومت ترموود در برابر تغییر ابعاد
یکی دیگر از خواص ایجاد شده پس از فرآیند حرارتی ترمووود، افزایش مقاومت ترموود در برابر تغییر ابعاد و سایز است. چوب های معمولی مانند کاج زرد و اسپروس روسی به دلیل دارا بودن مقدار زیادی رطوبت داخلی پس از استفاده دچار کاهش رطوبت شده و در نتیجه ابعاد آنها تغییر میکنند. این تغییر ابعاد در پروژه ها باعث ایجاد مشکل های فراوانی میشود.(مقاومت ترموود)
اما بر خلاف چوب های معمولی ، چوب های ترمو به دلیل اینکه رطوبت آنها تا حدود ۴ الی ۶ درصد کاهش یافته است؛ دارای ابعاد ثابتی هستند و پس از استفاده به هیچ عنوان دچار تغییرات سایز و شکل نمیشوند. همچنین ترمووود در مقابل رطوبت نیز دچار تغییر نشده و این خاصیت آن را از تمام متریال های چوبی دیگر متمایز میکند.
مقاومت ترمووود در برابر قارچ و کپک زدگی
چوب های ترمووود توسط استاندارد های بسیار زیادی سنجیده میشوند. در فرآیند آزمایش های استاندارد EN-113 دوام بیولوژیکی یعنی مقاومت در برابر قارچ ها و کپک زدگی در تمام ترمووود ها سنجیده میشود. شرط دریافت این استاندارد مقاومت بسیار بالای بیولوژیکی در مقایسه با چوب های معمولی میباشد. البته در خصوص مقاومت چوب های ترمو در برابر قارچ و کپک زدگی ذکر دو نکته لازم است:
نکات اصلی مقاومت ترموووود در برابر کپک
- از چوب هایی که در کلاس THERMO-D قرار دارند باید در محیط های بیرونی و بالاتر از سطح زمین استفاده کرد. چوب های کلاس THERMO-S شامل آن نمی شود زیرا میزان حرارت اعمال شده بر روی آنها هرچند در حدود بیست تا سی درجه متفاوت است و زیاد چشمگیر نیست اما در کاربرد و مقاومت ترموود در برابر کپک و قارچ و حشره تاثیر مستقیم دارد.(مقاومت ترموود)
- مقاومت ترموود در برابر عوامل بیو لوژیکی فقط در زمان شاسی کشی مناسب بالا میرود. زیرا باعث افزایش تهویه چوب و گردش جریان هوا می باشد که باید آن هم رعایت گردد.